قرآن کریم از دیدی دیگر (۲۴۵)
ویرایش و تحلیل
از
فریدون ابراهیمی
﴿۞ إِذْ تُصْعِدُونَ وَلَا تَلْوُونَ عَلَىٰ أَحَدٍ وَالرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ فِي أُخْرَاكُمْ فَأَثَابَكُمْ غَمًّا بِغَمٍّ لِّكَيْلَا تَحْزَنُوا عَلَىٰ مَا فَاتَكُمْ وَلَا مَا أَصَابَكُمْ ۗ وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ﴾
[ آل عمران: ۱۵۳]
آنگاه كه مى‌گريختيد و به كس نمى‌پرداختيد و پيامبر شما را از پشت سر فرامى‌خواند. پس به پاداش، غمى بر غم شما افزود.
اكنون اندوه آنچه را كه از دست داده‌ايد، يا رنجى را كه به شما رسيده است، مخوريد.
خدا به هر كارى كه مى‌كنيد آگاه است.
محتوای این آیه
را
تحلیل شکست و فرار مسلمین تشکیل می دهد.
کریم
به مسلمین دلداری می دهد.
طرز تفکر کریم
همیشه همین است:
بخشیدن دست و دل بازانه از کیسه خلیفه ای به نام خدا.
کریم
قادر به تجزیه و تحلیل قضایا و علت یابی شکست و پیروزی و استدلال علمی نیست.
﴿ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيْكُم مِّن بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُّعَاسًا يَغْشَىٰ طَائِفَةً مِّنكُمْ ۖ وَطَائِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ ۖ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ الْأَمْرِ مِن شَيْءٍ ۗ قُلْ إِنَّ الْأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ ۗ يُخْفُونَ فِي أَنفُسِهِم مَّا لَا يُبْدُونَ لَكَ ۖ يَقُولُونَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ شَيْءٌ مَّا قُتِلْنَا هَاهُنَا ۗ قُل لَّوْ كُنتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَىٰ مَضَاجِعِهِمْ ۖ وَلِيَبْتَلِيَ اللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ﴾
[ آل عمران: ۱۵۴]
آنگاه، پس از آن اندوه، خدا به شما ايمنى ارزانى داشت، چنان كه گروهى را خواب آرام فرو گرفت.
اما گروهى ديگر كه چون مردم عصر جاهلى به خدا گمانى باطل داشتند،
هنوز دستخوش اندوه خويش بودند و مى‌گفتند:
آيا هرگز كار به دست ما خواهد افتاد؟
بگو:
همه كارها به دست خداست.
آنان در دل خود چيزى را پنهان مى‌دارند كه نمى‌خواهند براى تو آشكارش سازند.
مى‌گويند:
اگر ما را اختيارى بود اينجا كشته نمى‌شديم.
بگو:
اگر در خانه‌هاى خود هم مى بوديد، كسانى كه كشته‌شدن بر آنها مقرر شده است از خانه به قتلگاهشان بيرون مى‌رفتند.
خدا آنچه را كه در سينه داريد مى‌آزمايد و دلهايتان را پاك مى‌گرداند و خدا به آنچه در دلهاست آگاه است.
کریم
در این آیه
مسلمین را به دو دسته طبقه بندی می کند:
الف
گروه خوش خیال ساده لوح خوش باور.
ب
گروه ادیشنده و پرسنده و شکاک
کریم
دسته اول را بر دسته دوم برتر می شمارد.
کریم
باز هم به عوض استدلال علمی و عقلی و تجربی،
از کیسه خلیفه خدا، دلداری و امید واهی می دهد
و
ضمنا
دگم (جزم) مشیت الهی را به خورد مسلمین می دهد:
بنا بر این جزم
بشر همه کاره، هیچکاره است و خدای کذایی همه کاره.
می توان گفت که کریم، فاتالیسم (سرنوشت گرایی) را به شکل جزم مشیت الهی بسط و تعمیم می دهد
و
به انکار و تحقیر سوبژکتیویته و اکتیویته (فاعلیت و فعالیت) بشریت می پردازد.
ادامه دارد.
