فرهنگ مفاهیم فلسفی (ح) حکم
پروفسور دکتر گئورگ کلاوس
برگردان
شین میم شین
۱
- هر حکم عبارت است از بافت منطقی ئی که واقعیت امری را منعکس می کند.
۲
- برخلاف مفاهیم که انعکاس چیزها، خواص و روابط مشخص اند، احکام بیانگر آنند که برخی چیزها حاوی برخی از خواص اند و میان آنها رابطه معینی وجود دارد.
۳
- اگر حکمی انعکاس درستی از چیزی باشد و حاکی از آن باشد که آن چیز حاوی خواص معینی است و اگر از نظر عینی این چیز خواص یاد شده را داشته باشد، آنگاه می گوییم که این حکم حقیقی و درست است و در غیر این صورت باطل و نادرست خواهد بود.
۴
- اگر ما رابطه میان چیز، خاصیت، مناسبت و مفهوم را از سوئی و رابطه میان واقعیت امر و حکم را از سوی دیگر مورد تحلیل قرار دهیم، آنگاه روشن خواهد شد که ما تنها صحت و سقم یک حکم را می توانیم تعیین کنیم و نه صحت و سقم یک مفهوم را (اگرچه هر از گاهی ادعای دیگری در این مورد به گوش می رسد.)
۵
- اگرچه مفهوم نتیجه یک انعکاس است، ولی مناسبت انعکاس با مناسبت حقیقت یکسان نیستند.
۶
- باید توجه داشت که هر حکمی در جامه جمله عرض اندام می کند و جمله فرم وجودی ـ زبانی حکم را تشکیل می دهد.
۷
- حکم واحدی می تواند در جملات مختلفی بیان شود.
(رابطه جمله با حکم، شبیه رابطه فرم با محتوا (ظرف با مظروف) است.
مترجم)
۸
- برای تعیین درونمایه جملات ادا شده در زبان محاوره ای و یا علمی باید به تحلیل منطقی آنها اقدام کرد.
۹
- درونمایه منطقی جملات محاوره ای وقتی به بهترین وجه نمایان می گردد که جملات یاد شده به طور سمبلیک نشان داده شوند:
- اگر M(x) به مثابه خاصیت، انسان باشد و St (x) به مثابه خاصیت، فانی باشد، جمله «انسان فانی است»، با حکم منطقی زیر بیان می شود:
- V(x) [M(x) à St (x)] .
۱۰
- برای استدلال منطقی دقیق و برای دور انداختن پیش شرط های زاید به هنگام استنتاج منطقی و غیره چنین نشان دادن سمبلیک به کمک ابزارهای منطق مدرن ضرورت حتمی دارد.
۱۱
- بنابرین، حکم منطقی را نباید با جمله دستور زبانی عوضی گرفت.
۱۲
- حکم منطقی را با قضاوت هم نباید عوضی گرفت.
۱۳
- قضاوت عبارت از تأیید و یا تکذیب یک حکم است.
۱۴
- بنابرین، قضاوت نه یک پدیده منطقی، بلکه عمدتا یک پدیده پسیکولوژیکی است.
- مراجعه کنید به قضاوت
پایان
+ نوشته شده در چهارشنبه شانزدهم آبان ۱۴۰۳ ساعت 10:58 توسط سیاوش زهری
|