خود آموز خود اندیشی (۵۸۱)
شین میم شین
باب دوم
در احسان
حکایت دوم
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۵۵)
بخش دوم
ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!
۲
زیان می کند مرد تفسیردان
که علم و ادب می فروشد به نان
معنی تحت اللفظی:
مفسر قرآن که علم و ادب را با نان معاوضه می کند،
ضرر می کند.
سعدی
در این بیت شعر،
برای توضیح پراگماتیسم،
مثال مشخص می زند.
تفسیردانی
علم و ادب
را
به ازای نان مبادله می کند،
کالای فکری خود را به ازای کالای مادی مبادله می کند.
به نظر سعدی،
تفسیردان در این معامله زیان می کند و لذا کار نامعقول و بی خردانه ای انجام می دهد.
اگر از گرسنگی می مرد و علم و ادب را برای خود نگه می داشت،
سود می کرد و لذا کارش عاقلانه تلقی می شد.
مبادله علم و ادب با نان
فی نفسه
خوب و یا بد نیست.
وقتی بد است که تفسیردان در این معامله زیان کند.
اما نانفروش در این میان سود می کند و لذا کار خردمندانه ای انجام می دهد و می تواند سرمشق مردم باشد.
اگر امروز بود به عنوان کاسب نمونه و موفق جایزه باران می شد و عکسش را بر در و دیوار می زدند.
ادامه دارد.
