خود آموز خود اندیشی (۱۳۱۹)
شین میم شین
بوستان
باب سوم
در عشق و مستی و شور
حکایت پانزدهم
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۹۲ ـ ۹۳ )
ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم
پریشان شود گل، به باد سحر
نه هیزم، که نشکافدش جز تبر
معنی تحت اللفظی:
گل در اثر نسیمی پرپر می شود.
برخلاف هیزم هیزم به ضرب تبر شکافته می شود.
سعدی
در این بیت شعر،
دیالک تیک اهل صورت و ارباب معنی
را
به شکل دیالک تیک هیزم و گل بسط و تعمیم می دهد
و
از حساسیت و ظرافت و لطافت ارباب معنی (گل) پرده برمی دارد،
که
با پر زدن مگسی، به شور و حال می آیند و دست بر سر می کوبند،
که
مانند گل، به نسیمی پریشان می شوند،
در حالیکه اهل صورت (هیزم)
بی احساس و شور و حال اند،
برای سرحال آوردن شان،
چماق و چوب و زندان و زجر و دار لازم است،
که
مانند هیزم، برای شکافتن شان تبری تیز و مردان قوی هیکل لازم است،
نه نسیم سحر.
دیالک تیک اهل صورت و ارباب معنی،
در واقع توسعه و تعمیم دیالک تیک فرم و محتوا و یا دیالک تیک نمود و بود (ماهیت) است
و
یا
دیالک تیک فرم نمودین و محتوای ماهوی است.
ادامه دارد.
