فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) تعریف (۸) (بخش آخر)
پروفسور دکتر گئورگ کلاوس
برگردان
شین میم شین
تعریف اکسپلیسیتی و امپلیسیتی
۱
- در فرم های مختلف تعریف باید از لحاظ معینی میان تعریف اکسپلیسیتی و امپلیسیتی تفاوت قائل شد.
۲
- در تعریف اکسپلیسیتی مفهوم مورد تعریف (معروف) در طرف راست معادله تعریف تک و تنها قرار می گیرد:
یک دهقان زحمتکش = دهقانی که نیروی کار غیر را مورد استثمار قرار نمی دهد.
۳
- در تعریف امپلیسیتی اما مفهوم مورد تعریف (معروف) در طرف چپ معادله تعریف، همراه با مفاهیم دیگر مطرح می شود:
- برای توضیح تعریف امپلیسیتی ما استفاده از علامت جمع را امری شناخته شده فرض می کنیم و بر مبنای آن تفریق را به واسطه تعریف امپلیسیتی به مورد اجرا می گذاریم:
(c - b = a)
زمانی و فقط زمانی صدق می کند
که
(a + b = c)
باشد.
۴
- اما تعاریفی که بدین طریق انجام می یابند، مسئله زا هستند که در مثال زیر نشان داده می شود:
- مفهوم ضرب را شناخته شده فرض می کنیم و تقسیم را بر مبنای آن به واسطه تعریف امپلیسیتی به مورد اجرا می گذاریم:
c/b = a
زمانی و فقط زمانی صادق خواهد بود
که
(a • b = c)
باشد.
۵
- اما این تعریف می بایستی غلط باشد.
۶
- چون از تعریف امپلیسیتی باید انتظار داشت که کلیه متغیرهای طرف چپ معادله تعریف با ارزش های طرف راست معادله تعریف مطابقت داشته باشند.
۷
- اما در مثال بالا چنین نیست:
الف
- اگر ما به عنوان مثال در طرف راست برای (c) صفر بگذاریم، آنگاه این معادله برای هر مقدار دلبخواهی که به (b) نسبت دهیم، درست خواهد بود.
ب
- در حالی که اگر ما برای (b) صفر بگذاریم، طرف چپ معادله به یک مقدار نامعین (بی نهایت) تبدیل خواهد شد.
۸
- با گذار به زبان متائی، تعریف امپلیسیتی می تواند تحت شرایط معینی به تعریف اکسپلیسیتی تبدیل شود:
- مثلا در مثال فوق الذکر خواهیم داشت:
تفریق، عمل معکوس جمع است.
پایان
+ نوشته شده در شنبه چهارم شهریور ۱۴۰۲ ساعت 2:12 توسط سیاوش زهری
|