خود آموز خود اندیشی (۱۴۱)
شین میم شین
نه اندیشه مادرزاد وجود دارد
و
نه اندیشیدن مادرزادی.
اندیشیدن
را
باید مثل هرعلم،
در روندی دشوار فراگرفت.
شیخ سعدی
(۱۱۸۴ ـ ۱۲۸۳ و یا ۱۲۹۱)
(دکتر حسین رزمجو: بوستان سعدی، ص ۱۱ ـ ۱۵)
۱
گنهکار را عذر نسیان بنه
چو زنهار خواهند، زنهار ده
معنی تحت اللفظی:
اگر کسی به سبب فراموشکاری مرتکب خطایی شده،
مورد عفو و بخشش قرار بده.
اگر گناهکاران امان خواستند،
امان بده.
سؤال
سعدی
در
این بیت شعر،
دیالک تیک ط و توده
را
به
شکل دیالک تیک ز ـ زیردست
از
سویی
و
به
شکل دیالک تیک د و گناهکار
از
سوی دیگر
بسط می دهد
و
به
پادشاه
توصیه می کند
که
امکان پشیمانی و عذرخواهی به گناهکار بدهد و اگر امان خواست، امان بدهد.
جواب
سعدی
در
این بیت شعر،
دیالک تیک طبقه حاکمه و توده
را
به
شکل دیالک تیک زبردست ـ زیردست
از
سویی
و
به
شکل دیالک تیک داور و گناهکار
از
سوی دیگر
بسط می دهد
و
به
پادشاه
توصیه می کند
که
امکان پشیمانی و عذرخواهی به گناهکار بدهد و اگر امان خواست، امان بدهد.
تار و پود آثار سعدی
به
دیالک تیک گناهکار و داور
و
دیالک تیک عذرخواهی و عذرپذیری
سرشته است.
این تئوری سعدی
قبل از همه
دلایل اقتصادی دارد.
چون
اگر
اعضای طبقه حاکمه
بنده ها، غلامان و رعایا
را
به
جرم خطایی
گردن زنند،
تولید مایحتاج حیاتی جامعه
مختل می شود.
۲
گر آید گنهکاری اندر پناه
نه شرط است کشتن، به اول گناه
معنی تحت اللفظی:
اگر گناهکاری گیر افتاد،
به
جرم
خطای یکباره
نباید به قتل رسد.
سعدی
در
این بیت شعر
از
قتل فی الفور مجرم
و
به
قول فاشیست های رنگارنگ
از
پاکسازی فوری مخالفین
نهی می کند.
سعدی
البته
قتل همنوع
را
به
طور کلی
زیر علامت سؤال نمی برد.
قتل همنوع
کسب و کار اصلی بشریت در جهنم جامعه طبقاتی
است.
ادامه دارد.
