دایرة المعارف روشنگری

پروفسور گونتر کروبر

برگردان

شین میم شین

۵

تضاد در فلسفه مارکسیستی ـ لنینیستی

ادامه

۴

تضادهای آشتی پذیر و آشتی ناپذیر

(غیر آنتاگونیستی و آنتاگونیستی)

۱

• در حالیکه تضادهای اصلی و فرعی، داخلی و خارجی هم در طبیعت و هم در جامعه عمل می کنند، تضادهای آشتی پذیر و آشتی ناپذیر فقط مخصوص جامعه انسانی اند.

۲

• تضاد آشتی ناپذیر (یا به طور ساده آنتاگونیسم) تضادی است مبتنی بر اختلافات طبقاتی طبقات مختلف جامعه و گروه های اجتماعی.

۳

• تضادهای آشتی ناپذیر تضادهای طبقاتی اند.

۴

• تضادهای آشتی ناپذیر قبل از همه میان طبقات اصلی فرماسیون اجتماعی معین وجود دارند:

الف

• میان بردگان و برده داران

ب

• میان رعایا و اربابان فئودال (و روحانی. مترجم)

پ

• میان کارگران و سرمایه داران

ت

• میان اخلاق بورژوائی و اخلاق سوسیالیستی
• و غیره.

۵

• تضادهای آشتی ناپذیر می توانند برای مدت زمان معینی میان طقات استثمارگر نیز وجود داشته باشند:
• مثلا در دوران انقلاب بورژوائی در قرن هفدهم تا نوزدهم میان بورژوازی و اشرافیت فئودالی ـ ارتجاعی تضاد آشتی ناپذیر وجود داشت.

۶

• تضادهای آشتی ناپذیر می توانند در درون طبقه استثمارگر واحدی در مقیاس بین المللی نیز تشکیل یابند:
• مثلا میان دول امپریالیستی برای تجدید تقسیم جهان.

۷

• گرایش عمومی تضادهای آشتی ناپذیر، تشدید بی وقفه آنها ست و لذا به بروز اختلافات شدید میان نیروهای اجتماعی مربوطه، به برخوردهای خصومت آمیز میان طبقات اجتماعی متخاصم، به بروز برونی نسبتا ناگهانی و قهر امیز و به بروز اختلافات سیاسی و اجتماعی منجر می شوند.

۸

• تضادهای آشتی پذیر بیانگر تضادهائی میان طبقات و گروه های اجتماعی مختلف اند، که علاوه بر اختلاف منافع، دارای منافع اساسی مشترک نیز هستند.

۹

• حل تضادهای آشتی پذیر نیز اگرچه از طریق «مبارزه» اضداد صورت می گیرد، ولی به کمک متدهائی عملی می شود، که منافع مشترک نیروهای مختلف اجتماعی در نظر گرفته می شوند و از تبدیل تضاد به رویاروئی قهرآمیز (آن سان که در مورد تضادهای آشتی ناپذیر رایج است)، ممانعت به عمل می آید.

۱۰

• تضادهای آشتی ناپذیر، بنا بر خصلتشان، تغییر ناپذیر نیستند.

۱۱

• تضادهای آشتی ناپذیر می توانند تحت شرایط معینی به تضادهای آشتی پذیر بدل شوند:
• اگر تناسب قوا به نفع طبقه کارگر باشد، امکان آن پدید می آید که تضاد آشتی ناپذیر میان طبقه کارگر و متحدان آن با بخشی از بورژوازی که در مرحله گذار به سوسیالیسم هنوز مواضعی را در اختیار دارد، به تدریج به تضاد آشتی پذیر بدل گردد و از طرق صلح امیز حل شود.

۱۲

• بغرنجی گذار از سرمایه داری به سوسیالیسم از آن رو ست که تضادهای آشتی ناپذیر و تضادهای آشتی پذیر در جوار هم قرار می گیرند و بر هم تأثیر متقابل می گذارند.

۱۳

• و لذا شناخت خصلت تضادها و تعیین متد مناسب برای حل آنها از اهمیت سیاسی مهمی برخوردار است.

ادامه دارد.