نیکی (خیر، خوبی) (۶)
پروفسور دکتر ولفگانگ پطر ایشهورن
برگردان
شین میم شین
تئوری خیر و نیکی
در
آنتیک
(جهان باستان کلاسیک)
· در آنتیک، نظریه مربوط به نیکی اخلاقی، به مثابه عالی ترین هدف زندگی (هدف زندگی به معنای تصور رایج در آنتیک راجع به سعادت، راجع به زندگی توأم با خوشبختی و خشنودی) مطرح می شود، که در فرم های زیر نمودار می گردد:
۱
اپیکور
(۳۴۱ ـ ۲۷۱ ق. م)
ز فلاسفه یونان باستان
مؤسس مکتب اپیکوریسم
· به مثابه هدونیسم معقول و اندازه نگهدار
· (اپیکور)
۲
· به مثابه بی نیازی کنیکی
۳
· به مثابه سجایای مبتنی بر عقل استوئیستی
تئوری خیر و نیکی
در فلسفه روشنگری
هوبس، جان لاک، هولباخ و هلوه تیوس
کلود آدرین هلوه تیوس
(۱۷۱۵ ـ ۱۷۷۱)
فیلسوف ماتریالیست
· پیشرفت تعیین کننده در اتیک را فلسفه روشنگری در قرن هفدهم و هجدهم میلادی به همراه می آورد:
· فلسفه روشنگری می کوشد تا مسئله خیر و نیکی اخلاقی را بر مبنای انسان که به طور دنیوی و حسگرایانه و لذا غیرتاریخی در نظر گرفته می شود، حل کند.
· (هوبس، جان لاک، هولباخ و هلوه تیوس)
۱
· خیر و نیکی اخلاقی اینجا بر بنیان منافع طبیعی افراد منفرد و بر بنیان برقراری پیوند میان منافع طبیعی و منافع عام از طریق مفید بودن عام تعریف و تعیین می شود.
۲
· این اصل سنسوئالیستی (مبتنی بر حسگرایی)، به معنای منافع فردی و یا به معنای اویده مونیسم (خوشبختی گرائی) اجتماعی و یا اوتیلیتاریسم، در نهایت عبارت از فرمولبندی تئوریکی ـ اخلاقی آلوده به توهمات بیشمار تاریخی مناسبات اجتماعی بورژوائی است و بیانگر حقوق بورژوائی است.
· مراجعه کنید به اویده مونیسم (اوتیلیتاریسم) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
۳
· به قول مارکس و انگلس، «رهائی بخشی (آزاد سازی) از نقطه نظر بورژوائی، یعنی رقابت، در قرن هجدهم میلادی تنها شیوه ممکن برای گشودن راه تازه توسعه آزاد به روی افراد بوده است.
· اعلام تئوریکی این شعور منطبق با پراتیک بورژوائی، یعنی شعور استثمار متقابل، به مثابه رابطه عام کلیه افراد نسبت به هم، نیز گامی جسورانه و آشکار به پیش بود، که روشنگری درمقابل بزک سیاسی، پدرسالارانه، مذهبی و بی دردسر استثمار تحت شرایط فئودالی برمی داشت.»
· (مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد ۳، ص ۳۹۵)
ادامه دارد.
