پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان

شین میم شین

مفهوم «ضرورت» در مکتب دموکریت

دموکریت

(۴۶۰ ق. م. ـ ۳۷۱ ق. م.)

فیلسوف ماتریالیست یونان باستان

از فلاسفه پیشاسقراطی

شاگرد لویکیپ و بزرگترین فیلسوف طبیعتفلسفه

نماینده ماتریالیسم اتمیستی

او کل طبیعت را متشکل از ذرات تقسیم ناپذیر (اتم) می دانست.

شعار اصلی او:

چیزها فقط به ظاهر رنگ دارند، فقط به ظاهر شیرین و یا تلخند.

در واقع فقط اتم ها وجود دارند، در فضای خالی!

۱

  • به نظر دموکریت تحقق همه چیزها بنا بر ضرورتی (جبرا) صورت می گیرد.

۲

  • به نظر دموکریت، حرکت و پیوند اتم ها، بنا بر ضرورتی (جبری) سرپیچی ناپذیر صورت می گیرد و هیچ گونه تصادفی در آن دخیل نیست.

مفهوم «ضرورت » در مکتب اپیکور

اپیکور

(۳۴۱ ق. م. ـ ۲۷۱ ق. م)

از فلاسفه یونان باستان

مؤسس مکتب اپیکوریسم

  • آموزه (تعلیمات) اپیکور، اما انحراف احتمالی اتم ها را از مسیر سقوط آزاد و مستقیم می پذیرد و به وجود عینی تصادف نیز اذعان می کند.

مفهوم «ضرورت» در مکتب ارسطو

۱

  • به نظر ارسطو، ضرورت و تصادف به یکسان در جهان مادی وجود دارند.

۲

  • اما از آنجا که به نظر او، ماده به وسیله فرم ـ و در آخرین تحلیل به اراده خدا، که عالی ترین فرم بی نیاز از محتوا ست ـ تعیین می شود، مفهوم ضرورت طبیعی ارسطوئی حاوی نطفه های طرز تفکر ایدئالیستی ـ عینی و تله ئولوژیکی است.

۳

  • ضرورت و تصادف در مکتب ارسطو سرانجام در مرتبه ای پایین تر از مفهوم آماج رده بندی می شوند.

مفهوم «ضرورت » در مکتب تومیسم

  • درفلسفه کاتولیکی قرون وسطی (تومیسم) مفهوم «ضرورت» جای خود را به دگم (جزم) مشیت الهی می دهد.

مفهوم «ضرورت» در مکتب لایب نیتس

  • لایب نیتس نیز ضرورت را در آموزه هارمونی (هماهنگی) از قبل تعیین شده به همان سان مورد توجه قرار می دهد.

ادامه دارد.